Zbliża się 100. rocznica III Powstania Śląskiego - wydarzenia, które wpłynęło na losy Górnego Śląska po I wojnie światowej i przesądziło o korzystnym dla Polski podziale tego regionu. Z kolei w 2020 roku obchodziliśmy 100-lecie Bitwy Warszawskiej, która nie tylko przyczyniła się do uratowania niepodległości Polski, ale zahamowała również pochód komunizmu na zachód Europy. Warto tutaj również wspomnieć o obchodzonych wcześniej rocznicach m.in.: Powstania Wielkopolskiego, I i II Powstania Ślaskiego czy walkach o Lwów. O losach tych wydarzeń niejednokrotnie przesądzało bohaterstwo walczących żołnierzy, ale również cywilów, którzy w dowód uznania otrzymywali wysokie odznaczenia państwowe i odznaki, które będziemy mogli zobaczyć na przygotowanej przez Muzeum Górnośląskie w Bytomiu wystawie „Bojownikom Niepodległości".
Co zobaczymy na wystawie "Bojownikom Niepodległości"?
Wystawa została poświecona orderom, odznaczeniom, odznakom nadawanym za walkę o niepodległość: od Orderu Virtuti Militari aż po odznaczenia i odznaki za udział w poszczególnych epizodach „wojny polskiej” lat 1914-1921. Wystawa otwarta zostanie 28 kwietnia online ze względu na obowiązujące obostrzenia sanitarne, jednak potrwa aż do 14 listopada 2021 roku.
Towarzyszyć im będą różnorakie odznaki wojskowe, organizacyjne i okolicznościowe oraz dokumenty (wśród nich wyjątkowo interesujące dokumenty nadań, stanowiące nierzadko dzieła sztuki graficznej), a także sztandary. Ekspozycję uzupełnią mundury oraz broń palna i biała, używana przez żołnierzy polskich w latach Wielkiej Wojny oraz walk o niepodległość i granice. Orientację w historii ułatwią umieszczone w każdej z sal zwięzłe kalendaria, a także szkice sytuacyjne, zaczerpnięte z wydanego w 1930 roku dzieła kapitana Adama Przybylskiego „Wojna polska 1918-1921”.
Wystawa będzie zlokalizowana w ciągu trzech sal, których tematyka dotyczyć będzie kolejno: formacji polskich walczących w I wojnie światowej, wojny o granice z lat 1918-1921 oraz powstań śląskich. W sali pierwszej godne uwagi będą przede wszystkim obiekty związane z Legionami Polskimi, głównie legionowe odznaki. Sala druga poświęcona zostanie walce o ukształtowanie granic Polski w latach 1918-1921. Zgromadzone w niej obiekty odnosić się będą niemal do wszystkich epizodów kształtowania się granic II Rzeczypospolitej.
Najbogatszy zbiór reprezentować będą eksponaty związane z obroną Lwowa, w tym odznaka-symbol „Obrońcom Kresów Wschodnich”, bardziej znana jako „Orlęta”. W sali tej zaprezentowane zostaną również odznaczenia państwowe z czasów II RP, nadawane za udział w walce i pracy niepodległościowej, na czele z Orderem Wojskowym Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem i Medalem Niepodległości.
Cenne pamiątki po powstaniach śląskich
Salę trzecią, najobszerniejszą, pracownicy Muzeum Górnośląskiego poświęcą wyłącznie powstaniom śląskim. Najcenniejszymi wśród prezentowanych tu eksponatów będą trzy sztandary bojowe, używane w III Powstaniu Śląskim, z których jeden odznaczony został jedynym odznaczeniem państwowym, ustanowionym i nadawanym w II RP za udział w powstaniach śląskich - Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi (eksponowany będzie również dyplom nadania). Zaprezentowane zostaną ponadto liczne odznaki związane z powstaniami i plebiscytem górnośląskim, fotografie i dokumenty oraz broń używaną przez powstańców śląskich.
Uzupełnieniem wystawy będzie bogato ilustrowany katalog, zaopatrzony we wstęp zawierający omówienie przedstawionej na niej problematyki historycznej. Na zasadniczą część publikacji składać się będą fotografie prezentowanych na wystawie eksponatów wraz z obszernymi opisami. I wreszcie prawdopodobnie po raz pierwszy w literaturze tego tematu zamieszczony zostanie pełny imienny wykaz powstańców śląskich, odznaczonych w 1922 roku Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari.
Wystawa potrwa od 28 kwietnia /otwarcie wystawy ze względu na obostrzenia online/ do 14 listopada 2021 roku, a będzie można ją zwiedzać /w przypadku zniesienia obostrzeń i otwarcia placówek kulturalnych/ w gmachu Muzeum Górnośląskiego w budynku przy ul. Wojciecha Korfantego 34.
