Skrawek kartki z kilkoma pospiesznie skreślonymi zdaniami, książka o pożółkłych kartkach, fragment modlitwy i śpiew kantora dźwięczący w uszach czy po prostu zwyczajny przedmiot - sentymentalna pamiątka przypominająca tych, którzy odeszli. Każdą historię - miejsc, rzeczy i ludzi z nimi związanych - składamy z fragmentów wspomnień zachowanych w pamięci oraz wiedzy, którą dają nam archiwalia, dokumenty osobiste czy fotografie. Zapraszamy w niedzielę, 26 czerwca do Muzeum Górnośląskiego na oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu”. Początek o 12:30.
Podczas niedzielnego oprowadzania kuratorskiego po wystawie stałej „Ślad pokoleń. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu” punktem wyjścia dla wspólnej refleksji na temat żydowskiej społeczności Bytomia będą prezentowane na niej obiekty, związane z indywidualnymi historiami Żydów: rodzin, które mieszkały w mieście od pokoleń, tych, dla których Bytom stał się miejscem docelowym, i tych, dla których był przystankiem tylko na chwilę.
Wystawa, którą warto zobaczyć
Na wystawie wyeksponowane zostały między innymi: aron ha-kodesz, bima, pulpit kantora, parochet, drobne przedmioty użyteczności codziennej i obrzędowej (pieczątki, świeczniki, mezuzy, tality, lampki pamięci), związane z żydowską obyczajowością i historią bytomskiej gminy żydowskiej oraz, co warte podkreślenia, woluminy z przełomu wieków w językach hebrajskim i jidysz, opatrzone wpisami i pieczęciami własnościowymi, a także notatkami ich właścicieli.
Wystawę uzupełniać będzie w istotny sposób film dokumentalny i publikacja „Dwa światy. Od synagogi do Żydowskiego Domu Modlitwy w Bytomiu”, obejmujące te elementy dziedzictwa materialnego i niematerialnego, których z różnych przyczyn nie można zaprezentować na wystawie poprzez zachowane eksponaty.
Warto podkreślić, że na obecnym plac Grunwaldzkim stały synagogi - wielka i mała, jak również Żydowski Dom Modlitwy na rogu, przy ul. Podgórnej, który mieścił się w przedwojennym hotelu „Hamburger Hof”, zaadaptowanym na potrzeby bytomskich Żydów po tym, jak z 9 na 10 listopada 1938 roku podczas Nocy Kryształowej zniszczono bytomskie synagogi. Żydowski Dom Modlitwy z czasem przestał pełnić swoją funkcję, a w latach 90-tych XX wieku przekształcony został w filię Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach. Z kolei w 2017 roku Muzeum Górnośląskie przejęło wyposażenie Żydowskiego Domu Modlitwy, a jego część właśnie możemy oglądać na wystawie w filii Muzeum Górnośląskiego przy ul. Korfantego.
Motyw wiodący - dwa światy - odnosi się do świata realnego, materialnego, w którym żyjemy i funkcjonujemy oraz świata minionego. Sięgając do wielowątkowej historii miasta obecność przedstawicieli społeczności żydowskiej w społeczno-gospodarczym życiu Bytomia, w szeregach miejskiego establishmentu (jako członków stowarzyszeń i towarzystw, donatorów fundacji stypendialnych i inspiratorów akcji charytatywnych i pomocowych) czy bytomskiego samorządu, wreszcie idąc dalej mimowolnych bohaterów dramatycznych wydarzeń II wojny światowej i asymilacji w nowej, powojennej rzeczywistości, zostanie pokazana w kontekście zachowanych relacji i wspomnień, materiały archiwalne, swoiste „spotkania” z miejscami ważnymi tj. np. cmentarz żydowski, ale też śladami zachowanymi w urbanistyczno-architektonicznej substancji miasta.
Po wystawie oprowadzać będzie dr Joanna Lusek z Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Uwaga! Na oprowadzanie obowiązując zapisy w Sekretariacie pod nr telefonu: 32 281 82 94 wew. 111.
